Hangi kelimeler büyük ünlü uyumuna uyar?

Bir sözcüğün ilk hecesinde kalın ünlü (a, ı, o, u) varsa diğer hecelerdeki ünlüler kalınlaşır, ince ünlü (e, i, ö, ü) varsa diğer hecelerdeki ünlüler kalınlaşır, diğer hecelerdeki ünlüler incelir: adım, ayak, boyunduruk, burun, dalga, dudak, yutmak; beşik, bilezik, haşhaş, gözlük, üzengi, vergi, yüzük vb.

Ünlü uyumuna aykırı sözcük nedir?

Majör ünlü uyumuna uymayan ekler. Türkçede ekler kelimenin son ünlüsüne göre uyumlaştırılır. Ancak bazı ekler bu kurala aykırıdır: -ki, -yor, -ken, -mtırak, -gil, -leyen. Bu ekler her zaman majör ünlü uyumuna uymaz. Akşamları, nabız, çalışırken, ekşi-ekşi, yürürken gibi.

Küçük ünlü uyumu hangi kelimelerde aranmaz?

Türkçede küçük ünlü uyumuna aykırı kelimeler de vardır: palm, avurt, mud, shell, kavuk, melon, roasting, reunion, tossing, rain, vb. Alıntı kelimelerde küçük ünlü uyumu aranmaz: actor, alcohol, label, typewriter, acceptance, doctor, cheeky, important, believer, music, professor, radio, dignified, vb.

Tavuk küçük ünlü uyumuna uyar mı?

Çamur, kabuk, sabun, yağmur, hamur, samur, tavuk, kavuk… gibi kelimeler küçük ünlü uyumu kuralına uymamaktadır.

Muz büyük ünlü uyumuna uyar mı?

Alıntı sözcüklerde küçük ünlü uyumu aranmaz: aktör, alkol, etiket, daktilo, doktor, horoz, kabul, kitap, konsolos, muz”, önemli, alacaklı, müzik, profesör, radyo, vakur.

Ünlü ve ünsüz uyumu nedir?

4) Ünlü-ünsüz uyumu Bu uyum; Türkçe sözcüklerde arka damak ünsüzleri kalın ünlüler a, ı, o, u ile birlikte kullanılır; e, i, ö, ü ünlüleriyle aynı hecede ön damak ünsüzlerinin bulunmasıyla oluşan bir uyumdur. Kısaca a, ı, o, u ünlüleri g, k, l ünsüzleriyle birleşir; e, i, ö, ü ünlüleri ġ, k, l ünsüzleriyle aynı hecede kullanılamaz.

Seslenmek küçük ünlü uyumuna uyar mı?

Doğruluk kuralı (a, e, ı, i > a, e, ı, i) Bir kelimenin hecelerinden biri çift ünlü içeriyorsa (a, e, ı, i), aşağıdaki hecelerin hepsinde de çift ünlü bulunmalıdır: agree, approach, boatwain, bite, luxwarm, call, vest, wrist, strawberry, vb.

Büyük ünlü uyumu hangi konuya girer?

Türkçe bir sözcükte ilk hecenin ünlüsü kalınsa (a, ı, o, u), sonraki hecelerin ünlüleri de kalın olur (a, ı, o, u); ilk hecedeki ünlü inceyse (e, i, ö, ü), sonraki hecelerin ünlüleri de ince olur (e, i, ö, ü). Bu özelliğe “Büyük Ünlü Uyumu” denir. Sözcüklerin eklerinin genellikle bu kurala uyduğu görülür: adım.

De eki büyük ünlü uyumuna uyar mı?

da / bağlacı da ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak majör ünlü uyumunu takip eder: Hem kızı hem de gelin geldi. O da durumu oğluna bildirdi. Sen de mi kardeşim?

Damak uyumu ne demek?

Kural şudur: Bir kelimenin ilk hecesinde kalın ünlü varsa, sonraki hecelerdeki ünlüler de kalın olmalı ve bir kelimenin ilk hecesinde ince ünlü varsa, sonraki hecelerdeki ünlüler de kalın olmalıdır. İnce olmak damak uyumudur.

Dudak uyumu ne demek?

Dudak uyumu kuralına göre, düz ünlü düz ünlüden sonra gelir; yuvarlak ünlüyü geniş geniş ünlü veya dar yuvarlak ünlü takip eder. Ancak, bu kuralın bir istisnası kelimedeki dudak ünsüzleridir ve düz ünlüden sonra, kelimedeki dudak ünsüzünün etkisi nedeniyle dar yuvarlak ünlü de görünebilir: çamur > çamur.

Geniş ünlüler nelerdir?

Ağız açıklığına bağlı olarak: 1. Geniş ünlüler: a, e, o, ö2. Dar ünlüler: ı, i, u, ü

Küçük ünlü uyumu nasıl ayırt edilir?

Bir sözcüğün ilk hecesi yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) içeriyorsa, sonraki hece de yuvarlak ünlü (u, ü,) veya basit ünlü (a, e) ile bitmelidir. Bu temaya uyan sözcüklere küçük ünlü uyumu denir.

Börekçi küçük ünlü uyumuna uyar mı?

KÜÇÜK ÜNLÜ UYUMUNA UYGUN ÖRNEK KELİMELER Must agree, bilek, çilek, ısırmak, ısınmak, lostromo, çağırmak, yeşil; boyunduruk, şekerci, çocuk, güreşmek, soba yapımcısı, odun, özlem, sürmek, vurmak, yoklamak, yorgunluk, yumurta, kalpsiz, vb. Kelimeler küçük ünlü uyumunu takip eder.

Düz yuvarlak uyumu nedir?

İkincisi ise, Eski Anadolu Türkçesi döneminden sonra kural haline gelen ve sözcüğün ilk hece ünlüsünün düzlüğüne ve yuvarlaklığına göre sonraki hece ünlülerinin nasıl olması gerektiğini belirleyen düzlük-yuvarlaklık veya dudak uyumu adı verilen uyumdur.

Hangi kelimelerde büyük ünlü uyumu aranmaz?

3. Bitişik birleşik sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranmaz: Açıkgöz.Bilgisayar.Çekyat.Hanımeli.

Büyük ünlü uyumuna uymak ne demek?

– a, ı, o, u, alçak ünlüler, – e, i, ö, ü, ince ünlüler. Bu harflerin başına ve sonuna göre büyük ünlü uyumu kuralı ortaya çıkar. Kalın ünlüyle başlayan sözcük aynı şekilde devam ettirilmeli ve kalın ünlüyle bitmelidir.

Özel isimler büyük ünlü uyumuna uyar mı?

Ders. NOT: Yabancı sözcükler, tek heceli sözcükler, bileşik sözcükler ve özel isimler için yüksek ünlü uyumu aranmaz. a, e, ı, i > a, e, ı, i = (a, e, ı, i) ifadesini (a, e, ı, i) takip etmelidir.

Tek heceli sözcükler büyük ünlü uyumuna uyar mı?

– Tek heceli sözcüklerde büyük ünlü uyumu kuralı aranmaz. – Yabancı sözcüklerde büyük ünlü uyumu kuralı yoktur. – Türkçe sözcüklere eklenen bazı ekler büyük ünlü uyumu kuralını ihlal eder. Bunlara; -yor, -ken, -leyen, -mtrak, -gil ve -ki ekleri dahildir.